Η τακτική του ψόφιου κοριού

Πολλά είδη ζώων -ανάμεσά τους και ο άνθρωπος- μένουν ακίνητα και υποκρίνονται ότι πέθαναν όταν αντιληφθούν ότι κινδυνεύουν. Όμως αυτή η φαινομενικά παθητική τακτική του «ψόφιου κοριού» είναι στην πραγματικότητα άκρως εγωιστική, αφού στρέφει τον εχθρό εναντίον όσων προσπαθούν ενεργά να ξεφύγουν.

«Η λεία που υποκρίνεται τη νεκρή αυξάνει την πιθανότητα επιβίωσης εις βάρος των πιο κινητικών γειτόνων» δήλωσε στο Discovery News o εξελικτικός βιολόγος Ταχακίσα Μιγιατάκε, επικεφαλής της πρώτης έρευνας που επιβεβαιώνει το εξελικτικό πλεονέκτημα και την εγωιστική διάσταση της τακτικής.

Οι ερευνητές έδειξαν ότι ένα σκαθάρι που το «παίζει» ψόφιο για να γλιτώσει από μια πεινασμένη αράχνη αυξάνει τον κίνδυνο για τα σκαθάρια του ίδιου είδους που το βάζουν στα πόδια.

Τα ευρήματα ισχύουν πιθανώς και για τους ανθρώπους, καθώς αυτή η τακτική έχει παρατηρηθεί σε καιρό πολέμου: Όταν ο εχθρός εισβάλλει σε ένα κτίριο ή χωριό, για παράδειγμα, ορισμένοι απλά «παγώνουν» και υποκρίνονται τους νεκρούς, ενώ άλλοι τρέπονται σε άτακτη φυγή.

«Μπορούμε να φανταστούμε ότι αυτό το άτομο [που υποκρίνεται το νεκρό] έχει μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης» σχολιάζει ο Δρ Μιγιατάκε, καθηγητής του Εργαστηρίου Εξελικτικής Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Οκαγιάμα της Ιαπωνίας.

Σε μια σειρά πρωτότυπων πειραμάτων, οι ερευνητές άφησαν αράχνες να πεινάσουν για μια εβδομάδα και στη συνέχεια τις άφησαν να επιτεθούν εναντίον μιας ομάδας κόκκινων σκαθαριών του αλευριού (και τα δύο είδη απαντώνται μαζί σε αποθήκες με αλεύρι σίτου ή ρυζιού).

Όταν το σκαθάρι που το έπαιζε ψόφιο βρισκόταν μόνο του μαζί με την αράχνη, η πιθανότητα να φαγωθεί ήταν περίπου 60%. Όταν μαζί με το «ψόφιο» σκαθάρι βρίσκονταν και άλλα, κινούμενα έντομα, η πιθανότητα να φαγωθεί έπεφτε στο 9,6%.

Αντίστοιχα, για τα κινούμενα σκαθάρια η πιθανότητα επιβίωσης ήταν μικρότερη όταν κάποιος σύντροφός τους έκανε τον ψόφιο.

Αναφερόμενος στους ανθρώπους, ο Δρ Μιγιατάκε διευκρίνισε ότι η τακτική του ψόφιου κοριού δεν εφαρμόζεται από τους πάντες, αλλά πιθανώς μόνο από τα «ντροπαλά» ή φοβικά άτομα, ή όσα εκτιμούν ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον εχθρό.

Φαίνεται, επομένως, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η φυσική επιλογή ευνοεί τα άτομα που «παγώνουν» από το φόβο, ενώ σε άλλες συνθήκες το θάρρος είναι το χαρακτηριστικό που αμείβεται.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο Proceedings of the Royal