Τα σχολεία της ευτυχίας

Τα σχολεία της ευτυχίας
Tης Τασουλας Καραϊσκακη
«Η ευτυχία μας εξαρτάται από εμάς» έλεγε ο Αριστοτέλης και είχε απόλυτο δίκιο. Εμείς εξορίσαμε από τη ζωή μας εκείνα τα κλάσματα στιγμών ευδαιμονίας και τώρα τρέχουμε να διδαχθούμε την τέχνη της ψυχικής ευφορίας σε ιατρο–φιλοσόφους, ψυχοθεραπευτές, κομπογιαννίτες, ή στα θρανία – σε πάνω από 100 αμερικανικά πανεπιστήμια διδάσκουν την ευτυχία, ενώ από φέτος το μάθημα αυτό εισήχθη πιλοτικά και στα βρετανικά σχολεία. Μόλις αγγίξαμε την υλική ευημερία, ο δείκτης της ικανοποίησης από τη ζωή καθηλώθηκε. Ή και μειώθηκε. Εγκλωβισμένοι στο μαγκανοπήγαδο της συσσώρευσης ανέσεων (μεγαλύτερο σπίτι+καλύτερο αυτοκίνητο+ πλουσιότερες διακοπές= λιγότερος χρόνος με τον εαυτό μας και τους οικείους μας), διάγουμε μια καθημερινότητα σε ασταθή πήλινα πόδια. Διότι, η καταναλωτική κουλτούρα μάς άλλαξε βαθιά. Μας κακόμαθε. Μας συνήθισε στις μικρές, εύκολες και άμεσες ικανοποιήσεις. Υπέσκαψε την προσήλωσή μας σε υψηλούς μακρόπνοους στόχους. Ετσι, εθισμένοι στις εδώ και τώρα απολαύσεις, στον ηδονισμό της στιγμής, δεν γνωρίζουμε πια από αφοσίωση. Αυταπάρνηση και προσμονή. Από κουράγιο. Μείναμε αφοπλισμένοι, ανίκανοι να αντιδράσουμε στις αντιξοότητες. Αλλά και να αντιληφθούμε την κατάσταση• ότι ο διαρκώς επιταχυνόμενος ρυθμός ζωής μάς έχει αφαιρέσει την υπομονή. Και η ανυπομονησία υποβαθμίζει τη ζωή. Την κάνει ξώπετση, προσωρινή, απελπιστικά ρηχή.
Η ευτυχία που μας υποσχέθηκε η κατανάλωση, δεν ήρθε. Ενα 40% των οικογενειών στην Ευρώπη δεν συντρώγουν, δεν βλέπονται στη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας. Πολλοί από αυτούς παύουν να έχουν ουσιαστική επαφή. Οι νέοι μεγαλώνουν πάρα πολύ γρήγορα, πάρα πολύ βίαια, οι ενήλικες χάνονται στο κυνήγι μιας επίπλαστης ζωής. Οι σχέσεις γίνονται εύθραυστες, ρευστές, σε μια κατάσταση διαρκούς αλλαγής. Οι δεσμεύσεις, προσωρινές• με τις θύρες εξόδου ανοιχτές. Δεν δίνεται πίστωση χρόνου. Τα μακροπρόθεσμα σχέδια τρομάζουν. Κυριαρχεί η βιασύνη.
Και η αλαζονεία. Δεν βρίσκει θέση ο στοχασμός πάνω στο τρωτό της ανθρώπινης ύπαρξης. Διότι, αν άλλοτε ο άνθρωπος έβρισκε τη δύναμη να παλέψει με μια ζωή πιο μεγάλη από αυτόν, εκτεθειμένη στις ανατροπές της τύχης, στον πόνο και τον θάνατο, ήταν γιατί έβαζε νου και θέληση για να ’ναι κάποια κλάσματα στιγμών ευτυχής – η σκέψη χαρίζει μια παράδοξη πρόσκαιρη αιωνιότητα, αφού οι ιδέες διαθέτουν μια ύπαρξη πέρα από τον χώρο και τον χρόνο...
Σήμερα έχουμε γίνει κυνηγοί των ετοιμοπαράδοτων πακέτων παραδείσιας «φούσκας». Ας προσέχαμε. Τον άνθρωπο δεν τον φτιάχνουν οι ικανότητές του, αλλά οι επιλογές του.