13/12/07
Παίρνω αφορμή από το πολύ ενδιαφέρον δημοσίευμα του κ. Γιάννη Στεφανογιάννη (Χ.Ν. 19 Νοεμβρίου) για τα παιδιά καπνοδοχοκαθαριστές της Μ. Βρετανίας, τα αναρριχόμενα αυτά παιδιά, που πραγματικά ήταν μια μαύρη σελίδα στην ιστορία της Μ. Βρετανίας.
Συμπληρωματικά σημειώνω πως πολλές φορές, όταν τα παιδιά –αγόρια ή κορίτσια– δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις βούρτσες, οι εργοδότες τους τα τραβούσαν με σχοινιά και με τα σωματάκια τους καθάριζαν την καπνιά. Αρκετά παιδιά καίγονταν στις ζεστές καμινάδες και έπεφταν κάτω νεκρά.
Η μέθοδος αυτή κατακρίθηκε από ανθρωπιστές της εποχής εκείνης. Το 1803 έγιναν προσπάθειες για να βρεθούν εργαλεία καθαρίσματος, ώστε να σταματήσει το καθάρισμα με τα αναρριχόμενα παιδιά. Το 1828 βρέθηκαν εργαλεία, αλλά ήταν δαπανηρά, γι’ αυτό οι εργοδότες εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν τα παιδιά, που ήταν φθηνότερα. Το 1804 προτάθηκε νόμος που απαγόρευε τη χρησιμοποίηση των παιδιών, κάτω των 10 ετών για το καθάρισμα, αλλά καταψηφίσθηκε από τη Βουλή των Λόρδων. Παρά τις διαμαρτυρίες των φιλανθρώπων, κατά τα έτη 1817-19 επίσης καταψηφίσθηκαν άλλα σχετικά νομοσχέδια. Η χρησιμοποίηση των παιδιών συνεχιζόταν μέχρι το 1840, όταν ψηφίσθηκε νόμος που απαγόρευε το βάσανο αυτών των παιδιών, κάτω της ηλικίας των 21 ετών. Ο νόμος αυτός όμως δεν εφαρμοζόταν πάντοτε. Το 1864 ο Λόρδος Shaftesbury θέσπισε το υψηλό για την εποχή εκείνη πρόστιμο των 10 λιρών, για κάθε παράβαση, με την εντολή η Αστυνομία να επέβλεπε την εφαρμογή του νόμου. Αυτό ήταν η αιτία να σταματήσει τελικά η φρικαλεότητα αυτή…
Στον καιρό της αναγέννησης των γραμμάτων και των τεχνών, το 18ο και 19ο αιώνα, η θέση των παιδιών στον ευρωπαϊκό χώρο και ιδίως στη Βρετανία δεν ήταν καθόλου ευχάριστη. Παρουσιαζόταν μάλιστα το οξύμωρο σχήμα, τον καιρό που κυμάτιζε η βρετανική σημαία σε όλη την υδρόγειο και στη διάρκεια του εικοσιτετραώρου δεν υποστελλόταν ποτέ, μέσα στη Μ. Βρετανία και ιδίως στην Αγγλία, για δυο εκατομμύρια ντόπιο πληθυσμό, σε σύνολο 16 εκατομμυρίων, η ζωή ήταν αθλία, με το βδομαδιάτικο να αγοραζόταν μόνο ένα καρβέλι ψωμί και ο πληθυσμός αυτός να προσπαθεί να τραφεί από τα σκουπίδια των πλουσίων. Στα πέτρινα αυτά χρόνια οι γυναίκες και παιδιά εργάζονταν στα ανθρακωρυχεία. Η δουλειά τους ήτα να τραβούν αλυσίδα που ήταν δεμένη στο στήθος τους. Σύρονταν στο σκοτάδι με τα τέσσερα (χέρια- πόδια) όπως τα ζώα, γιατί οι στοές ήταν πολύ χαμηλές, τραβώντας δίτροχα αμαξίδια, γεμάτα με κάρβουνο. Η κατάσταση αυτή υπήρχε στη Βρετανία και μετά την κατάργηση της δουλείας και εξακολούθησε όλο σχεδόν των 19ο αιώνα. Ο Spencer στο έργο του «Η ιστορία της Αγγλίας» γράφει: «Ούτε άλογο σε υπερφορτωμένο αμάξι, ούτε γαϊδούρι στο χειραμάξι του μανάβη, ούτε οι σκλάβοι στις φυτείες των Δυτικών Ινδιών είχαν αυτή τη μεταχείριση, που είχε ένας μεγάλος αριθμός παιδιών στα ανθρακωρυχεία». Ήταν πολύ συνηθισμένο το φαινόμενο να δουλεύουν στα ανθρακωρυχεία και παιδιά 6 ετών. Το ωράριο της απάνθρωπης αυτής εργασίας ήταν 14-16 ώρες το εικοσιτετράωρο. Όπως ήταν επόμενο οι κακουχίες αυτές οδηγούσαν πολύ συχνά τα παιδιά σε ασθένειες ή και στο θάνατο. Οι νόμοι δεν μπορούσαν να φθάσουν στα βάθη των ανθρακωρυχείων. Και τα δυστυχισμένα παιδιά συχνά ακρωτηριάζονταν ή σκοτώνονταν, με πλήρη ατιμωρησία των σκληρών εργοδοτών τους. Πρέπει να σημειωθεί πως για την μεταφορά του κάρβουνου πάνω στην επιφάνεια χρησιμοποιούνταν γυναίκες και μεγαλύτερα παιδιά. Με το φορτίο στη ράχη ανέβαιναν από μακρές ξύλινες σκάλες με αποτέλεσμα να συμβαίνουν συχνά ατυχήματα, ακόμα και θάνατοι από πτώσεις. Μόλις το 1842 απαγορεύθηκε η εργασία των παιδιών στα ανθρακωρυχεία, κάτω των 10 ετών. Το 1847 οι ώρες εργασίας περιορίσθηκαν σε δέκα».
Η εργασία των παιδιών στα εργοστάσια ήταν το άλλο μεγάλο έγκλημα της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Ήταν πολύ συνηθισμένο το φαινόμενο παιδιά 6 ετών να δουλεύουν στα εργοστάσια υφαντουργίας, γυρίζοντας τους τροχούς, που μάζευαν τις κλωστές ή χρησιμοποιώντας άλλες επικίνδυνες μηχανές. Τα παιδιά εργάζονταν 12 ή και μέχρι 16 ώρες την ημέρα με ελάχιστη αμοιβή, με υποσιτισμό, με έλλειψη κάθε ψυχαγωγίας και με πολύ περιορισμένο ύπνο. Ενώ οι μηχανές εργάζονταν τα παιδιά δούλευαν πεινασμένα, διψασμένα, άγρυπνα και ρακένδυτα. Οι επιστάτες δεν δικαιολογούσαν καμιά καθυστέρηση και φέρνονταν με μεγάλη σκληρότητα. Το αποτέλεσμα ήταν τα εξαντλημένα αυτά παιδιά να πέφουν πάνω στις μηχανές και να τραυματίζονται ή και να ακρωτηριάζονται. Από την υπερβολική κούραση δεν μπορούσαν ούτε να φάνε το ελάχιστο φαγητό που των έδιναν. Ήταν δε επιρρεπή σε πολλές ασθένειες. Παιδιά μικρόσωμα, ωχρά, ατροφικά, αδενοπαθή, φυματικά. Και αν ακόμα επιζούσαν έκαναν ένα πληθυσμό ενηλίκων αγράμματο, χαμηλής γενικά βαθμίδας. Συνήθως τα παιδιά αυτά ως έφηβοι ή νέοι, δεν γίνονταν δεκτά, επειδή χαρακτηρίζονταν ως ανίκανα.
Η εκπαιδευτική κατάσταση στην Αγγλία στα χρόνια αυτά ήταν πολύ κακή. Στην αρχή του 19ου αιώνα υπήρχαν μόνο 3.363 σχολεία σε όλη τη χώρα. Το 1812 τα μισά παιδιά ήταν αναλφάβητα. Από τους ενηλίκους το 1/3 των ανδρών και το 1/2 των γυναικών δεν μπορούσαν να βάλουν την υπογραφή τους. Στις εργατικές συνοικίες η κατάσταση ήταν χειρότερη. Το 50% των ανδρών και το 60% των γυναικών δεν μπορούσαν να γράψουν το όνομά τους. Τα παιδιά δεν είχαν ελπίδα να μάθουν γράμματα, γιατί οι γονείς τους τα χρησιμοποιούσαν ως εργάτες στα εργοστάσια, για να κερδίσουν λίγα σελίνια, ώστε μαζί με το δικό τους μεροκάματο να μπορέσουν να αγοράσουν ένα καρβέλι ψωμί. Έτσι η θαλασσοκράτειρα Αγγλία, στις αρχές του 19ου αιώνα βρισκόταν σε άβυσσο αγραμματοσύνης. Μόλις το 1870 θεσπίζεται εθνικό σύστημα παιδείας, το 1880 ψηφίζεται ο νόμος για την υποχρεωτική εκπαίδευση και το 1891 καταργήθηκαν τα δίδακτρα. Πριν σχεδόν 100 χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά στην Αγγλία δεν δοκίμαζαν τη χαρά του σχολείου και της μάθησης, πράγμα που δεν το συναντούσε κανείς σε άλλες χώρες της Ευρώπης, ούτε και στη φτωχή μας τότε χώρα, όπου από το 1834 ήταν δωρεάν η υποχρεωτική εκπαίδευση
Ο 20ος αιώνας έδωσε στους εργαζομένους όλων των χωρών της Ευρώπης καλύτερους τρόπους ζωής και η αθλιότητα των μαζών αρκετά περιορίσθηκε. Αλλά και στον αιώνα μας συναντούμε παιδιά θύματα στη διάρκεια γενοκτονιών, μεγάλων πολεμικών καταστροφών, των δύο παγκοσμίων πολέμων και των εμφυλίων συρράξεων. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του παιδιού υιοθετήθηκε από τη Γ.Σ. του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου 1959 στο Παρίσι, επειδή η προηγούμενη διακοίνωση της Γενεύης το 1924 είχε μείνει νεκρό γράμμα. Παρά τη διακήρυξη όμως αυτή και τη δράση της ΟΥΝΕΣΚΟ και των άλλων φιλανθρωπικών οργανώσεων παιδιά θύματα υπάρχουν και στην Ευρώπη και στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας, της Ν. Αμερικής και της Αφρικής.
Το 1215 υπογράφηκε από το βασιλέα της Αγγλίας Ιωάννη, η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η γνωστή ως Habeas Corpus. Το 1297 ανανενώθηκε η διακήρυξη αυτή με Διάταγμα του Βασιλιά Εδουάρδου της Αγγλίας. Και, εξαιτίας της ανανέωσης αυτήςμ οι Βρετανοί μέχρι τελευταία, υπερηφανεύονταν ότι είναι οι πρώτοι που διακήρυξαν την ανάγκη σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ότι το πνεύμα αυτό κυριαρχούσε στη νομοθεσία τους. Παρ’ όλα αυτά στη διάρκεια των κατοπινών 17ου, 18ου, 19ου αιώνων, αγνόησαν καθ’ ολοκληρίαν το πνεύμα αυτό... με τις τραγικές συνέπειες που προαναφέραμε.
Πληροφοριακώς σημειώνω ότι, όπως γράφει η εφημερίδα New York Times, στο φύλλο της 7.12.07,σήμερα υπάρχουν δυο μόνον αντίγραφα της περίφημης αυτής διακήρυξης, ένα στην Αυστραλία και ένα στην Αμερική. Το αντίγραφο που βρίσκεται στην Αμερική θα πουληθεί σε διαγωνισμό από τον Οίκο Sothebby’s, στις 19 Δεκεμβρίου. Η τελική τιμή του αντιγράφου αυτό, το οποίο θεωρείται ως το πιο σημαντικό έγγραφο του κόσμου, πιστεύεται ότι θα είναι 20-30 εκατομμύρια δολάρια.
Παρά το πνεύμα της Διακήρυξης αυτής και της Διακήρυξης των δικαιωμάτων του παιδιού, εκατομμύρια παιδιά, στον αιώνα της ευημερίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης ζουν στην κόψη του ξυραφιού. Παιδιά του δρόμουκαι των φαναριών, θύματα παιδοφιλίας και του ΑΙDS, ασθενικά, πεινασμένα, ρακένδυτα, αγράμματα, χωρίς την ελάχιστη συμμετοχή στα αγαθά του πολιτισμού, χωρίς παιχνίδι, ούτε άλλη ψυχαγωγία και ιατρική περίθαλψη, χωρίς αγάπη και κατανόηση, αντικείμενα σεξουαλικής και άλλης φύσεως εκμετάλλευσης, όπως και εμπορίου για την αφαίρεση των οργάνων των. Οι φρικαλεότητες σε βάρος των παιδιών δυστυχώς εξακολουθούν να υπάρχουν και στα χρόνια μας. Μέχρι πότε θα τις ανεχόμαστε;
Επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης 2000 σχεδόν χρόνων από την υπογραφή της Habea Corpus και της 18ης επετείου από την υιοθέτηση της Σύμβασης των δικαιωμάτων του παιδιού, τα ευτυχισμένα παιδιά των αναπτυγμένων χωρών απαιτούν από τους μεγάλους καλύτερο κόσμο, τέτοιον που να χωράει στα θρανία άλλα 115 εκατομμύρια παιδιά, που σήμερα δεν πηγαίνουν στο σχολείο...
Νικόλαος Β. Πετρουλάκης
(Λήψη απο Δ.Χαραλαμπάκης)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου