Ξεκούραστη μνήμη

Ο μεσημεριανός ύπνος βελτιώνει (και) την ικανότητα μάθησης

Εκτός από τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, ο μεσημεριανός ύπνος βελτιώνει αισθητά και την ικανότητα μάθησης, επιβεβαιώνουν τα τελευταία πειράματα. Οι ερευνητές υπολογίζουν μάλιστα ότι 90 με 100 λεπτά σιέστας είναι το ιδανικό για την αναζωογόνησης της μνήμης.

Όπως αναφέρει το περιοδικό Economist, o Δρ Μάθιου Ουόκερ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ εστιάστηκε στη λεγόμενη επεισοδιακή μνήμη, η οποία αφορά την απομνημόνευση συγκεκριμένων γεγονότων, σε αντιδιαστολή με τη διαδικαστική μνήμη, η οποία αφορά μαθημένες δεξιότητες όπως η οδήγηση ενός αυτοκινήτου.

Στην έρευνα του Δρ Ουόκερ συμμετείχαν 39 εθελοντές, οι οποίοι πήραν μέρος σε δύο συνεδρίες απομνημόνευσης, μία το μεσημέρι και μία στις 6 το απόγευμα, και προσπάθησαν να απομνημονεύσουν 100 συνδυασμούς εικόνων και λέξεων.

Οι μισοί από τους εθελοντές έμειναν άυπνοι μεταξύ των δύο συνεδριών, ενώ οι υπόλοιποι είχαν την ευκαιρία να κοιμηθούν ενδιάμεσα περίπου 100 λεπτά.

Η ομάδα που είχε κοιμηθεί το μεσημέρι παρουσίασε σημαντικά υψηλότερες επιδόσεις, ανακοίνωσαν οι ερευνητές στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης.

Μεταφέροντας αναμνήσεις

Προηγούμενες μελέτες είχαν καταδείξει ότι ο ύπνος γενικά παίζει σημαντικό ρόλο στην εδραίωση αναμνήσεων που έχουν ήδη σχηματιστεί στον εγκέφαλο. Με άλλα λόγια, η στέρηση ύπνου ίσως μας κάνει να ξεχνάμε πράγματα που μόλις είχαμε μάθει.

Η νέα έρευνα δείχνει ότι ο μεσημεριανός ύπνος επιτελεί μια επιπλέον λειτουργία, να προετοιμάζει τον εγκέφαλο για τη δημιουργία καινούργιων αναμνήσεων. Δείχνει, δηλαδή, ότι η στέρηση ύπνου ίσως μας εμποδίζει εξαρχής να απομνημονεύσουμε νέες πληροφορίες.

Οι επιστήμονες πιστεύουν σήμερα ότι οι επεισοδιακές αναμνήσεις αποθηκεύονται προσωρινά σε μια κεντρική περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ιππόκαμπος. Προκειμένου να εδραιωθούν και να αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα, οι προσωρινές αναμνήσεις που βρίσκονται στον ιππόκαμπο πρέπει να μεταφερθούν στον προμετωπιαίο φλοιό.

Προηγούμενες μελέτες που βασίζονταν σε ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα είχαν δείξει ότι η μεταφορά αναμνήσεων από τον ιππόκαμπο στον προμετωπιαίο φλοιό συνδέεται χρονικά με το λεγόμενο Στάδιο 2 του ανθρώπινου ύπνου.

Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ιδανική σιέστα διαρκεί 90 έως 100 λεπτά: Τα πρώτα 30 λεπτά αντιστοιχούν σε έναν ελαφρύ ύπνο που βελτιώνει τις κινητικές λειτουργίες, ενώ τα επόμενα 30 λεπτά αντιστοιχούν στο αναζωογονητικό Στάδιο 2. Ακολουθούν 60-90 λεπτά ύπνου REM, φάση κατά τη οποία εκδηλώνονται τα όνειρα.

Στη φάση REM πιστεύεται ότι ο εγκέφαλος συνδέει τις φρέσκες αναμνήσεις με τις παλαιότερες, τις εντάσσει δηλαδή στο πλαίσιο της εμπειρίας.

Τα οφέλη που προσφέρει αυτός ο σύντομος μεσημεριανός ύπνος όχι μόνο είναι αισθητά, αλλά είναι και συγκρίσιμα με τα οφέλη από έναν πλήρη νυχτερινό ύπνο, επισημαίνει ο Δρ Ουόκερ.

Η έρευνά του έρχεται εξάλλου να προστεθεί σε παλαιότερες μελέτες που έδειχναν ότι η σιέστα μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα.